7. Ünite

                               Elektrikli araçların gücü

Elektrikli aletlerin bir saniyede harcadığı enerji miktarı birbirinden farklıdır. Birim zamanda harcanan enerji miktarına elektriksel güç denir.

Elektrikli aletlerin harcadığı elektrik enerjisi miktarını belirleyen iki değişken vardır:
1) Elektrikli aletin harcadığı elektrik enerjisi miktarı kullanıldığı süreye bağlıdır. 100 Wattlık bir ampulle çalışan masa lambası 1 saniye ışık verdiğinde 100 J’lük enerji harcar. Aynı masa lambası, 2 saniye ışık verdiğinde 200 J’lük enerji harcar. Yani elektrikli aletin kullanıldığı süre arttıkça harcadığı elektrik enerjisi miktarı da artar.

2) Elektrikli aletin harcadığı elektrik enerjisi miktarı sahip olduğu elektriksel güce bağlıdır. Elektriksel gücü 1500 Watt olan bir saç kurutma makinesi 1 saniye çalışırsa 1500 J’luk enerji harcar . 1000 W’lık bir saç kurutma makinesi 1 saniyede 1000 J’luk enerji harcar. Yani elektrikli aletin gücü arttıkça harcadığı elektrik enerjisi miktarı da artar.
Bir elektrikli aletin gücü ve kullanıldığı süre biliniyorsa harcadığı enerjiyi aşağıdaki bağıntı yardımıyla bulabiliriz:


Kullanılan elektrik enerjisi miktarı = Elektrikli aletin gücü x Kullanıldığı süre

Aletin kullanıldığı süre	Elektrikli aletin gücü	Kullanılan elektrik enerjisi miktarı
saniye	Watt	watt x saniye (Ws= W x s)
saat	Kilowatt	kilowatt x saat (kWh= kW x h)

(1 Watt= 1 J/s) ( 1kW= 1000 W)

                                                     Elektrik Enerjisinin Isıya Dönüşümü

Bir iletken tel ya da direnç bir üretece bağlandığında tel ya
da dirençten bir akım geçer. Akımı oluşturan elektronlar hareket
ederken iletkenin atomlarına çarparak kinetik enerji aktarırılar
böylece iletken ya da direnç ısınır. Kısaca pildeki kimyasal enerji
elektrik enerjisine o da ısı enerjisine dönüşür.

Bir dirençte ısıya dönüşen enerji, dirençten q kadar yükün
geçmesi için elektriksel kuvvetlerin yaptığı işe eşittir.

                                                       Elektrik Akımının Manyetik Etkisi





Çok yüksek gerilimi elektrik üretici ve mekanik enerji ver­en elektrik motorlarının bu etkiden ya­ralanarak yapıldığını bilorsunuz.Elek­trik akımının manyetik etkisi günümüzde en çok yararlanılan konu­lardan biridir. Şimdi deneylerimize başlayabiliriz.
Bir iletken tel alalım. Bu iletkenin bir pusulanın ibresine paralel bir du­rumda koyalım. Bu iletkenden elektrik akım geçirelim. Bu telden akım geçmeye andan itibaren ,ibre hare­ket eder ve üzerinde akım geçen ilet­kene d& bir duruma gelir. Akımı kes­tiğimizde pusulanın ibresi tekrar eski durumuna döner. Yani iletkene paralel bir durum alır.İşte buradan şu sonuca varıyoruz.Bir Helkenden geçen akım, o telin etrafında bir manyetik alan meydana getirir.İşte bu deney bize manyetik alanın varlığını kanıtlamaktadır. Manyetik alanın varlığını kanıtlayan bu deneye de örcted Deneyi adı verilmektedir.

ELEKTRİK AKIMININ MAGNETİK ETKİLERİ
Akım geçen telin oluşturduğu magnetik alan

Şekilde pusula iğnesinin üzerinden tel geçecek şekilde devre kurulup anahtar kapatılıp telden yeterince akım geçtiğinde pusula iğnesi aniden saparak tele dik konuma gelir. Pusulanın sapması yerin magnetik alanından başka bir magnetik alanın meydana geldiğini gösterir. Bu alan elektrik akımlarının çevresinde meydana gelen magnetik alandır. Bu alanların kaynağı elektrik yüklerinin hareketidir. Telden uzaklaştıkça magnetik alanın şiddeti azalır. Tele yaklaştıkça magnetik alanın şiddeti artar. Telden geçen akımın artması da magnetik alanın şiddetini artırır. Akımın azalması ise magnetik alanın şiddetini azaltır.

Akım geçen telin çevresinde iç içe daireler şeklinde magnetik alan çizgileri oluşur. Herhangi bir noktadaki magnetik alan vektörünün yönü, bu alan çizgilerine teğettir. Akımın yönü değiştiğinde magnetik alan çizgileri ve herhangi bir noktadaki magnetik alan vektörünün yönü değişir.